Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί ανέκαθεν αποτελούσαν τον κορμό της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα. Ωστόσο, λειτουργούν σε μεγάλο βαθμό και ως οικονομικές επιχειρήσεις με την έννοια ότι παράγουν και διαθέτουν στην αγορά προϊόντα και υπηρεσίες. Μαζί με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις θεωρούνται οι ακρογωνιαίοι λίθοι της επιχειρηματικής δραστηριότητας στο σύστημα της ελεύθερης ανταγωνιστικής οικονομίας
Η κυρίαρχη διαφορά μεταξύ των συνεταιρισμών και των επιχειρήσεων ιδιωτικού κεφαλαίου είναι ότι οι μεν συνεταιριστικές επιχειρήσεις ενδιαφέρονται για τη μεγιστοποίηση των ωφελειών που μπορούν να προσφέρουν στα μέλη τους σε αντίθεση με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες ενδιαφέρονται να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους
Η διαφοροποίηση αυτή πηγάζει από το γεγονός ότι στις συνεταιριστικές επιχειρήσεις τα μέλη συγκεντρώνουν στο πρόσωπό τους μια τριπλή ιδιότητα η οποία έχει οδηγήσει στη διατύπωση τριών αρχών που διέπουν τη διοίκηση και λειτουργία των συνεταιρισμών:

1. Η αρχή του μέλους– ιδιοκτήτη (user – owner). Τα μέλη- χρήστες των συνεταιρισμών είναι ιδιοκτήτες του και παρέχουν την απαραίτητη χρηματοδότηση της επιχείρησης. Τα μέλη μπορούν να χρηματοδοτήσουν τους συνεταιρισμούς τους με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.

2. Η αρχή του μέλους– επιβλέποντα (user – control). Τα μέλη- χρήστες του συνεταιρισμού ελέγχουν τη συνεταιριστική επιχείρηση. Τα μέλη, λοιπόν, εκλέγουν το διοικητικό συμβούλιο και εγκρίνουν τις αλλαγές στη δομή και τη λειτουργία του. Το διοικητικό συμβούλιο καθορίζει την πολιτική και είναι υπεύθυνο για την καθημερινή λειτουργία και επίβλεψη της συνεταιριστικής επιχείρησης.

3. Η αρχή του μέλους– ωφελουμένου (user – benefit). Η αρχή αυτή επιβεβαιώνει ότι βασικός σκοπός μιας συνεταιριστικής επιχείρησης είναι να παρέχει και να διανέμει οφέλη για τα μέλη της με βάση τον όγκο συναλλαγών τους. Τα οφέλη μπορεί να περιλαμβάνουν υπηρεσίες που διαφορετικά δεν θα ήταν διαθέσιμες, οικονομίες μεγέθους κατά την αγορά εφοδίων ή κατά την πώληση προϊόντων ή τη διανομή των πλεονασμάτων με βάση τις συναλλαγές του μέλους με τον συνεταιρισμό.

Σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στις συνεταιριστικές επιχειρήσεις, στις εταιρείες κεφαλαίου η σχέση είναι διαφορετική. Στις μεγάλες εταιρείες η ιδιότητα του ιδιοκτήτη υπό την έννοια του μετόχου, η ιδιότητα του πελάτη και η ιδιότητα του επιβλέποντα κατά κανόνα δεν συμπίπτουν ή εάν συμπίπτουν, δεν αποτελούν στοιχείο που μπορεί να επηρεάσει την εταιρική δραστηριότητα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι μέτοχοι των μεγάλων εταιρειών αναμένουν απλώς την απόδοση του κεφαλαίου που επένδυσαν και συνήθως δεν έχουν καμιά αρμοδιότητα στην εταιρική λειτουργία και δραστηριότητα.
Πέρα από αυτή την ουσιώδη διαφορά υπάρχουν και πολλές άλλες διαφορές μεταξύ των αγροτικών συνεταιρισμών και των ιδιωτικών επιχειρήσεων σε οργανωτικό, χρηματοδοτικό, επιχειρηματικό και κοινωνικό επίπεδο που πηγάζουν από το παραπάνω γεγονός. Ωστόσο, οι αρχές λειτουργίας (δομή και οργάνωση) των συνεταιρισμών δεν πρέπει να διαφέρουν από εκείνες των άλλων μορφών επιχειρήσεων. Ο συνεταιρισμός οφείλει να είναι ανταγωνιστικός, για να μπορεί να επιβιώσει, οφείλει να έχει μηχανισμούς ανάλογους με αυτούς των άλλων επιχειρήσεων, να χρησιμοποιεί εξειδικευμένο προσωπικό κ.λπ.

Πηγή: Αχ. Κοντογεώργος-Π. Σεργάκη Αρχές Διοίκησης Αγροτικών Συνεταρισμών, ΣΕΑΒ, 2015.

Για το πλήρες σύγγραμα κάντε κλικ εδώ