Ποια είναι η άποψη που έχουν οι ίδιες οι Οργανώσεις Παραγωγών για τη σύσταση και τη λειτουργία τους; Ποια είναι τα οφέλη που οι ίδιες οι Οργανώσεις Παραγωγών έχουν αποκομίσει; Ποιοι είναι οι στόχοι που έχουν θέσει και τι δραστηριότητες αναπτύσσουν; Γιατί κάποιες Οργανώσεις Παραγωγών δεν έχουν ακόμη αναγνωριστεί;

Αυτά είναι μόνο ορισμένα από τα ερωτήματα των οποίων οι απαντήσεις αποτυπώνονται στην πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Οργανώσεις Παραγωγών και τις δραστηριότητές τους στους τομείς του ελαιολάδου, του βόειου κρέατος και των αροτραίων καλλιεργειών. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί για τις Οργανώσεις Παραγωγών μέχρι σήμερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε αυτή συμμετείχαν καταθέτοντας τις απόψεις τους 226 Οργανώσεις Παραγωγών (ΟΠ) και Ενώσεις Οργανώσεων Παραγωγών (ΕΟΠ) από 20 Κράτη Μέλη (ΚΜ) της ΕΕ.

Συνολικά στην ΕΕ στους τρεις τομείς (ελαιολάδου, βόειου κρέατος και αροτραίων καλλιεργειών) δραστηριοποιούνται περίπου 3.900 ΟΠ & ΕΟΠ εκ των οποίων οι 619 είναι αναγνωρισμένες. Στο δείγμα  της έρευνας συμμετείχαν 226 ΟΠ & ΕΟΠ (περίπου το 6% των ΟΠ & ΕΟΠ) εκ των οποίων αναγνωρισμένες είναι οι 81.

Για να αποφευχθούν παρερμηνείες ο όρος Οργάνωση Παραγωγών (αναγνωρισμένη ή μη) αποδίδεται σε οποιοδήποτε νομικό πρόσωπο έχει τη μορφή συλλογικού -πολυμετοχικού σχήματος στο οποίο συμμετέχουν παραγωγοί

Οι κυριότεροι λόγοι (με φθίνουσα σειρά) για τους οποίους οι παραγωγοί αποφασίζουν να συστήσουν μια Οργάνωση Παραγωγών είναι:

• Βελτίωση της πρόσβασης τους στην αγορά λόγω μεγαλύτερου όγκου παραγωγής.
• Αύξηση της διαπραγματευτικής τους δύναμης έναντι των επόμενων κρίκων της αλυσίδας εφοδιασμού.
• Μείωση του κόστους παραγωγής.
• Αύξηση της διαπραγματευτικής τους δύναμης έναντι των προμηθευτών.

Ένα σημαντικό ερώτημα που τίθεται είναι αν οι στόχοι που θέτουν οι Οργανώσεις Παραγωγών είναι ευθυγραμμισμένοι με τους λόγους για τους οποίους έχουν συσταθεί.

Το 84% των ΟΠ, σύμφωνα με την έρευνα,  έχει ως κύριο στόχο τη βελτίωση της ποιότητας της παραγωγής. Επίσης το 78% των ΟΠ έχει ως κύριο στόχο τη συγκέντρωση της παραγωγής και το 76% των ΟΠ την τοποθέτηση των προϊόντων τους στις αγορές.

Οι Οργανώσεις Παραγωγών έχουν και άλλους στόχους όπως ο προγραμματισμός της παραγωγής και η σταθεροποίηση των τιμών παραγωγού. Αξιοσημείωτο ωστόσο είναι ότι οι Οργανώσεις Παραγωγών που λειτουργούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα έχουν μια πιο ευρεία γκάμα στόχων (όπως η διαχείριση των παραπροϊόντων και των αποβλήτων) έναντι αυτών που λειτουργούν για μικρό χρονικό διάστημα.

Τα οφέλη που προσδοκούν τα μέλη των ΟΠ είναι

• Σταθεροποίηση των τιμών.
• Μείωση του κόστους παραγωγής και οι οικονομίες κλίμακας.
• Σταθεροποίηση του εισοδήματος τους και η ασφάλεια των πληρωμών τους.

Σημειώνεται ότι η σταθεροποίηση δεν αναφέρεται σε υψηλότερες τιμές αλλά κυρίως αφορά στη μείωση του ρίσκου και της ανασφάλειας.

Ποια είναι τα εμπόδια και οι προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν για να προχωρήσουν οι παραγωγοί στη σύσταση ΟΠ;

Περίπου το 40% των ΟΠ αναφέρουν ως κυριότερα εμπόδια την

• έλλειψη υποστήριξης από τις αρμόδιες κρατικές/περιφερειακές υπηρεσίες
• απουσία υποστήριξης από οργανισμούς & δομές του κάθε τομέα
• έλλειψη καλών παραδειγμάτων από επιτυχημένα συλλογικά σχήματα σε κάθε τομέα

Επίσης το 25% περίπου των ΟΠ αναφέρουν ότι άλλες δυσκολίες που πρέπει να ξεπεραστούν είναι

• Τα διαφορετικά ενδιαφέροντα (και προσδοκίες) που έχουν μεταξύ τους οι παραγωγοί και
• Η έλλειψη αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των παραγωγών
• Η μερική απώλεια της αυτονομίας που έχουν οι παραγωγοί σχετικά με την πώληση των προϊόντων τους και τον προγραμματισμό της παραγωγής τους

Οι δραστηριότητες που αναπτύσσουν οι Οργανώσεις Παραγωγών μπορούν να ομαδοποιηθούν σε δύο κύριες κατηγορίες: εμπορικού τύπου δραστηριότητες και άλλες δραστηριότητες.

Οι εμπορικού τύπου δραστηριότητες  που αναπτύσσουν οι περισσότερες Οργανώσεις Παραγωγών είναι

• Ο προγραμματισμός της ποιότητας της παραγωγής
• Η διαμόρφωση στρατηγικών εμπορίας των προϊόντων τους
• Οι διαπραγματεύσεις συμβολαίων
• Ο προγραμματισμός της ποσότητας της παραγωγής

Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Οργανώσεις Παραγωγών κατά τη λειτουργία τους;

Σύμφωνα με τη μελέτη οι πλέον συχνές δυσκολίες είναι:

• Μικρή διαπραγματευτική δύναμη που έχουν έναντι αγοραστών και προμηθευτών
• Περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση
• Ανομοιογενής παραγωγή των μελών (σε όρους ποιοτικών προδιαγραφών)
• Διαφοροποιημένα ενδιαφέροντα των μελών
• Διαφορετικός βαθμός δέσμευσης των μελών στην επίτευξη των στόχων της ΟΠ
• Ελλειψη ενδιαφέροντος για συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων
• Εύρεση κατάλληλα καταρτισμένων και έμπειρων managers

Ως προς τους στόχους της ΚΑΠ πάνω από το 50% των ΟΠ θεωρούν ότι οι δραστηριότητες τους συμβάλλου στην αύξηση της παραγωγικότητας της γεωργίας και στην εξασφάλιση της διαθεσιμότητας της παραγωγής

Γιατί οι περισσότερες Οργανώσεις Παραγωγών στην ΕΕ δεν έχουν αναγνωριστεί;

Από την απογραφή των συλλογικών σχημάτων στους τρεις τομείς που εξετάζονται στη μελέτη, οι μη αναγνωρισμένες Οργανώσεις Παραγωγών είναι πέντε φορές περισσότερες από τις αναγνωρισμένες. Το 50% των μη αναγνωρισμένων ΟΠ αναφέρει ότι δεν έχει πλήρη γνώση της δυνατότητας για αναγνώριση.

Οι πλέον σημαντικοί λόγοι για τους οποίους πολλές Οργανώσεις Παραγωγών δεν έχουν ακόμη αναγνωριστεί είναι

• Τα οφέλη της αναγνώρισης δεν είναι σαφή
• Η έλλειψη καλών παραδειγμάτων από αναγνωρισμένες Οργανώσεις
• Τα κατώφλια που τίθενται σε κάθε ΚΜ για τον ελάχιστο αριθμό των μελών ή/και τον ελάχιστο όγκο ή αξία παραγωγής που πρέπει να έχει η Οργάνωση
• Η πολυπλοκότητα της διαδικασίας αναγνώρισης
• Ο κίνδυνος για ποινές που μπορεί να έχουν αν παύσουν στο μέλλον να πληρούν τους όρους αναγνώρισης
• Η αυξημένη εποπτεία από τις αρμόδιες αρχές
• Ο όγκος των πληροφοριών που ζητούν οι αρμόδιες αρχές

Σημειώνεται ότι και οι αναγνωρισμένες Οργανώσεις Παραγωγών αναφέρουν τους ίδιους λόγους (με διαφοροποιημένα ποσοστά) ως κύρια εμπόδια κατά τη διαδικασία αναγνώρισής τους. Ωστόσο όσες έχουν αναγνωριστεί αναφέρουν ως οφέλη (δυνητικά και πραγματικά) την:

• οικονομική στήριξη που μπορούν να έχουν για να πραγματοποιήσουν επενδύσεις
• αυξημένη αξιοπιστία έναντι άλλων παραγόντων της αλυσίδας εφοδιασμού
• καλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες γεωργικών συμβούλων

Για να διαβάσετε την πλήρη μελέτη (στα αγγλικά) κάντε κλικ εδώ