Σε δημόσια διαβούλευση έθεσε πριν από λίγες ημέρες το ΥπΑΑΤ το νέο σχέδιο νόμου για τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς σηματοδοτώντας την απαρχή μιας νέας προσπάθειας για να ξεπεραστεί η «βαθιά θεσμική και οικονομική κρίση» στην οποία βρίσκονται οι ελληνικοί Αγροτικοί Συνεταιρισμοί εδώ και πολλά χρόνια, σύμφωνα με τη σχετική Αιτιολογική Έκθεση.

Η νέα νομοθετική πρωτοβουλία για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς απλοποιεί σε μεγάλο βαθμό τις διαδικασίες ίδρυσης και λειτουργίας τους καθώς

• Μειώνει τον ελάχιστο αριθμό των μελών που απαιτείται να συμπράξουν από 20 σε 10 με παράλληλες προβλέψεις για ακόμη μικρότερο αριθμό μελών σε ειδικές περιπτώσεις.
• Μεταβιβάζει πλέον την έκδοση της απόφασης για την ίδρυση από το Ειρηνοδικείο στην Εποπτεύουσα Αρχή, δηλαδή το ΥπΑΑΤ
• Μεταθέτει πολλές αρμοδιότητες από το θεσμικό επίπεδο σε επίπεδο καταστατικού. Με τον τρόπο αυτό ο κάθε ΑΣ θα έχει τη δυνατότητα να ενσωματώσει στο Καταστατικό του ειδικές προβλέψεις σχετικά με τη λειτουργία του οι οποίες μέχρι πρότινος ίσχυαν οριζόντια δημιουργώντας αρκετά προβλήματα
• Αίρει τον περιορισμό που αφορούσε στη δυνατότητα εκλογής Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου μόνο για δύο συνεχόμενες θητείες
• Καθιστά υποχρεωτική τη διαγραφή μέλους που δεν συναλλάσσεται με τον ΑΣ για δύο συνεχόμενες διαχειριστικές χρήσεις

Πέραν όμως των ανωτέρω θετικών διατάξεων υπάρχουν και άλλες διατάξεις μεγάλης και μικρότερης σημασίας οι οποίες ακροβατούν μεταξύ της προσπάθειας για ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης (μετοχικού κεφαλαίου) των Συνεταιρισμών και των αρχών λειτουργίας των συνεταιριστικών οργανώσεων.

Πράγματι, η σημαντικότερη πρόκληση που απασχολεί τους συνεταιρισμούς είναι η συσσώρευση επαρκούς μετοχικού κεφαλαίου. Χωρίς επαρκές μετοχικό κεφάλαιο, οι συνεταιρισμοί δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις εξωτερικές προκλήσεις που αναδύονται και συνεχίζουν να αυξάνονται ούτε μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες που να καλύπτουν επαρκώς τις σύγχρονες ανάγκες των μελών και των πελατών τους.

Για την αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής το νέο σχέδιο νόμου διευρύνει μια πρόβλεψη του Νόμου 4384/2016 ωθώντας τους Συνεταιρισμούς που θα την αξιοποιήσουν σε μια πιθανή σύγκρουση με τις διεθνώς αποδεκτές συνεταιριστικές αρχές. Πιο συγκεκριμένα:

Στο Νόμο 4384/2016 αναφέρονταν ότι: Το καταστατικό μπορεί να προβλέπει την εγγραφή στον ΑΣ μελών – επενδυτών ….οι οποίοι όμως …. κατέχουν προαιρετικές συνεταιρικές μερίδες χωρίς τα δικαιώματα ψήφου, εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Η συγκεκριμένη διάταξη στο νέο σχέδιο νόμου επαναδιατυπώνεται ως εξής: «…Στην περίπτωση που το Καταστατικό προβλέπει ότι τα μέλη-επενδυτές συμμετέχουν στη Γενική Συνέλευση του Συνεταιρισμού με δικαίωμα ψήφου, ο συνολικός αριθμός των ψήφων τους δεν μπορεί να υπερβαίνει το 35% του συνολικού αριθμού των ψήφων που διαθέτουν τα μέλη του Συνεταιρισμού».

Η νέα αυτή διατύπωση εγείρει σημαντικά ερωτήματα ως προς το κατά πόσο πλέον η Πολιτεία ενδιαφέρεται να διασφαλίσει αν ένας Συνεταιρισμός λειτουργεί με βάση τις συνεταιριστικές αρχές και όχι σαν μια πολυμετοχική κεφαλαιουχική επιχείρηση.  Ειδικά όταν ένα ή λίγα μέλη-επενδυτές που θα κατέχουν το 35% των δικαιωμάτων ψήφου, θα έχουν στα χέρια τους τη δυνατότητα του blocking majority.

Μπορεί η πρόθεση της Κυβέρνησης να είναι με τη νέα αυτή διατύπωση να καταστήσει ελκυστικότερη τη συμμετοχή επενδυτών στους ΑΣ (όπως αναφέρεται στην Αιτιολογική έκθεση). Ωστόσο είναι πολύ πιθανόν να υπάρξει περαιτέρω αλλοτρίωση του θεσμού του αγροτικού συνεταιρισμού και σταδιακή απώλεια της συνεταιριστικής ταυτότητας.

Δυστυχώς, από τη μέχρι τώρα συμμετοχή των ενδιαφερομένων στη διαβούλευση, η οποία λήγει στις 14/1/2020 φαίνεται ότι πρόκειται για ένα θέμα που μάλλον δεν τους απασχολεί.