Στις Επιχειρησιακές Ομάδες δίνεται πλέον ο λόγος για την αναζήτηση και δοκιμή καινοτόμων ιδεών που αφορούν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του γεωργικού τομέα, την προστασία του περιβάλλοντος και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Γεγονός είναι ότι ο αγροδιατροφικός τομέας συνιστά πεδίο εφαρμογής ενός μεγάλου εύρους τεχνολογικών και οργανωτικών καινοτομιών που οδηγούν σε νέες τεχνικές, νέα εργαλεία και νέα προϊόντα. Το γεγονός αυτό καλούνται να αξιοποιήσουν οι Επιχειρησιακές   Ομάδες της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας για την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα της γεωργίας. Οι Ομάδες αυτές χρηματοδοτούνται για την υλοποίηση συγκεκριμένων έργων με στόχο την εξεύρεση πρακτικών λύσεων σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα ή την αξιοποίηση μιας καινοτόμου λύσης.

Τι είναι όμως οι Επιχειρησιακές Ομάδες της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας για την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα της γεωργίας;

Όλοι γνωρίζουν ότι υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ επιστημονικής έρευνας και πρακτικής εφαρμογής στον αγροδιατροφικό τομέα. Η επιστημονική έρευνα καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από  τα ενδιαφέροντα των επιστημόνων και όχι από τα πραγματικά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις και οι επιχειρήσεις μεταποίησης αγροτικών προϊόντων. Το χάσμα αυτό επιχειρεί να γεφυρώσει η Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας για την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα της γεωργίας η οποία είναι μια πρωτοβουλία της ΕΕ που

• ενθαρρύνει την ανάπτυξη συνεργασιών για την αναζήτηση και εφαρμογή καινοτομιών που θα επιτρέψουν στην ευρωπαϊκή γεωργία να ανταποκριθεί στις σημαντικές προκλήσεις που αναδύονται, και,
• ενισχύει τη διάδοση – διάχυση των καινοτόμων πρακτικών που αναπτύσσονται σε μια περιοχή ή σε ένα τομέα με στόχο να εφαρμοστούν και σε άλλες περιοχές ή τομείς

Στην πρωτοβουλία αυτή κομβικό ρόλο κατέχουν οι Επιχειρησιακές Ομάδες. Οι Επιχειρησιακές Ομάδες είναι οντότητες  που δημιουργούνται για να αναζητήσουν ή να δοκιμάσουν μια νέα ιδέα η οποία θα έχει ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα προς την κατεύθυνση της

• βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας του γεωργικού τομέα,
• προστασίας του περιβάλλοντος και
• προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή

Η κάθε τέτοια οντότητα (Επιχειρησιακή Ομάδα) δεν είναι απαραίτητο να αποκτήσει νομική προσωπικότητα. Με άλλα λόγια δεν απαιτείται να συσταθεί μια εταιρία. Το μόνο που απαιτείται είναι να υπάρχει ένα συμφωνητικό ή ένας κανονισμός στον οποίο περιγράφονται οι αρμοδιότητες και οι υποχρεώσεις των μελών που την απαρτίζουν καθώς και οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Ο ελάχιστος αριθμός προσώπων (φυσικών ή και νομικών) που συμπράττουν για τη σύσταση της Επιχειρησιακής Ομάδας έχει οριστεί σε δύο εκ των οποίων το ένα πρόσωπο θα πρέπει να δραστηριοποιείται στο γεωργικό τομέα. Με βάση τα παραπάνω σε μια Επιχειρησιακή Ομάδα μπορούν να συμμετέχουν:

• Γεωργοί – κτηνοτρόφοι
• Επιχειρήσεις μεταποίησης και εμπορίας αγροτικών προϊόντων
• Σύμβουλοι επιχειρήσεων και ανεξάρτητοι ερευνητές
• Πανεπιστημιακά – Τεχνολογικά ιδρύματα
• Μη κυβερνητικές οργανώσεις

Τα συστατικά επιτυχίας της Επιχειρησιακής Ομάδας

Η Επιχειρησιακή Ομάδα είναι στην ουσία μια Ομάδα ανθρώπων που έχουν ένα κοινό στόχο: την εξεύρεση μιας πρακτικής λύσης σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα ή την αξιοποίηση μιας καινοτόμου λύσης. Αυτό σημαίνει ότι το σύνολο των ανθρώπων που εμπλέκονται μπορεί να ποικίλει από Επιχειρησιακή Ομάδα σε Επιχειρησιακή Ομάδα ανάλογα με το θέμα και τον στόχο του κάθε έργου. Σε κάθε περίπτωση όμως ο συνδυασμός των ανθρώπων που συμμετέχουν σε μια Επιχειρησιακή Ομάδα θα πρέπει να είναι προσανατολισμένος στο στόχο που επιδιώκεται. Με άλλα λόγια θα πρέπει τα άτομα αυτά να έχουν ένα κοινό ενδιαφέρον.

Επίσης, τα μέλη της Επιχειρησιακής Ομάδας θα πρέπει να κατανοήσουν και να αποδεχθούν ότι αλληλοσυμπληρώνονται. Η Ομάδα που έχει στο δυναμικό της κάποιο μέλος που θεωρεί ότι υπερέχει έναντι των υπολοίπων είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Η συμπληρωματικότητα είναι μια παράμετρος επιτυχίας η οποία αντανακλάται στους συμμετέχοντες. Υπάρχουν περιπτώσεις που οι γεωργοί έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν και να εξεύρουν ένα επιστήμονα που έχει το κατάλληλο υπόβαθρο για να εξυπηρετήσει το πρόβλημα που τους απασχολεί. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που είναι αδύνατο να βρεθεί μια κοινή γλώσσα επικοινωνίας μεταξύ επιστημόνων και παραγωγών. Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται ένα επιπλέον άτομο που καλύπτει το κενό μεταξύ γεωργών και επιστημόνων. Το άτομο αυτό, αποκαλούμενο ως διαμεσολαβητής καινοτομίας μπορεί να είναι ένας επιχειρησιακός σύμβουλος που έχει τη δεξιότητα να κατανοεί και να «μεταφράζει» τις ανάγκες και τις απαιτήσεις γεωργών και επιστημόνων.

Τέλος ως βασικό συστατικό επιτυχίας της Επιχειρησιακής Ομάδας είναι και η πρόθεση των μελών της να συνεργαστούν και να μοιραστούν τα αποτελέσματα της προσπάθειας της Ομάδας με άλλες Επιχειρησιακές Ομάδας που αποτελούν το δίκτυο της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας.

Η χρηματοδότηση της Επιχειρησιακής Ομάδας

Η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης της ΕΕ παρέχει ευκαιρίες για τη δημιουργία και τη χρηματοδότηση Επιχειρησιακών Ομάδων που θέλουν να αναπτύξουν, να δοκιμάσουν και να εφαρμόσουν καινοτόμες προσεγγίσεις.

Η χρηματοδότηση παρέχεται μέσω των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) που εφαρμόζονται στα Κράτη Μέλη της. Στην Ελλάδα ολοκληρώνεται ο σχεδιασμός το Μέτρου 16 –Συνεργασία  μέσω του οποίου μπορεί να υπάρξει υποστήριξη για την ίδρυση της Επιχειρησιακής Ομάδας καθώς και για την υλοποίηση του επιχειρησιακού της σχεδίου καλύπτοντας δαπάνες που σχετίζονται με την υλοποίηση του έργου και την επικοινωνία των αποτελεσμάτων του

Στο πλαίσιο της προώθησης της ιδέας των Επιχειρησιακών Ομάδων, η Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας έχει εκδώσει τον ακόλουθο σύντομο ενημερωτικό οδηγό